20 Ocak 2025
SEVİN SEZGİN
Nalan Yılmaz
29 Ekim 1923
Cumhuriyetin Kıvılcımları
Kapak Tasarım: Hasan Karaca
Varyant Yayınları
135 sayfa
Cumhuriyete giden yol, bedeller ödenerek ulaşılmış zorlu bir yoldur. Osmanlı İmparatorluğu’nun çökmesiyle başlayan süreçte Türkiye Cumhuriyeti, Gazi Mustafa Kemal ve silah arkadaşlarının yönetiminde, halkın kahramanlıkları ve özverisiyle küllerinden doğmuştur. Ülkemizi işgal eden emperyalist güçlere karşı dirençtir. Haksızlıklara isyandır Kurtuluş Savaşımız.
Değerli eğitimci yazar Nevzat Süer Sezgin’in danışmanlığında, Varyant Yayıncılık’ın, Cumhuriyetimizin 100. yılı kapsamında hazırladığı seri kitap projesi eserlerinden biri olan 29 Ekim 1923- Cumhuriyetin Kıvılcımları, değerli yazar Nalan Yılmaz tarafından kaleme alındı.
Kitap 1921 yılı Ankara’sında başlıyor. Anadolu bozkırının ortasında küçük bir kenttir Ankara. 23 Nisan 1920’de Mustafa Kemal Paşa’nın iradesiyle açılmış olan Türkiye Büyük Millet Meclisinde, işgale karşı halkla birlikte direniş ve mücadele başlatılmıştır. Her ailede, eli silah tutan erkekler cepheye koşmuşlardır vatan savunması için. Onlardan biri de Ulus semtinde yaşayan Elif ve ailesidir. Mahallelerindeki tüm babalar, abiler, amcalar gibi Elif’in de babası bu zorlu savaşta yerini almıştır.
Kitap o günleri Elif’in gözünden anlatıyor. Bu uzun yolculukta Elif’in savaşlar hakkındaki duygularına da tanıklık ediyoruz
“Vatan savunması, düşman, özgürlük, Kuva-yı Milliye gibi kelimeler çalınırdı kulağıma. İngiltere, Fransa, İtalya ve Yunanistan topraklarımıza göz dikmiş. Neden bir devlet başka insanların topraklarına göz diker ki?” (s. 8)
Elif on iki yaşında. Annesi, kardeşi ve kendinden üç yaş büyük dayısıyla birlikte yaşıyor. En çok kafasını karıştıran şeylerden biri kız çocuğu olarak engellenmesi. Yalnız başına sokağa çıkmasına, ailesinin geçimine yardımcı olmak için çalışmasına izin yok. Kendi yapacağı işlerin birkaç yaş daha büyük olan dayısına verilmesine karşı çıkıyor. Ancak yılmıyor, eski gazetelerden yaptığı kese kâğıtlarını mahalledeki bakkala satarak aile bütçesine katkı sağlamaya çalışıyor. Mustafa Kemal Paşa’ya karşı sonsuz bir sevgi var içinde, bir inanmışlık… En büyük isteği O’nu görmek…
“Sık sık Türkiye Büyük Millet Meclisine bakıp düşünürdüm. O binada neler konuşuluyor acaba? Mustafa Kemal Paşa’yı görebilecek miydim? Görsem tanışabilecek miydim?”(s.11)
Babasının yaralı olarak eve dönmesi ve onunla olan konuşmaları özellikle kızların okumasıyla ilgili düşünceleri Elif’in ufkunu açıyor, onu umutlandırıyor.
“Okumak istediğini biliyorum kızım. Maalesef yakınlarımızda kızlar için orta mektep yok. Ama üzülme. Savaş bittiğinde mektebine gideceksin. Mustafa Kemal Paşa tüm kız çocuklarımız okumalı diyor.” (s.31)
Her sabah dayısı tarafından eve bırakılan Hâkimiyeti Milliye gazetesindeki yazılar, savaşta kahramanlık gösteren Halide Edip ve Fatma Seher gibi cesur kadınların varlığı Elif’i çok etkiliyor. Dayısının meclis önünde gazete satın aldığı çocuğu tanımak istiyor ve bunu başarıyor. Kıyafet değiştirip erkek görünümü ile kalabalıklara karıştığında özgürlüğün tadını çıkarıyor. Kalıpları kırıyor kendince. Kadınların, kız çocuklarının geride bırakılmasına öfkeli. İleride yapacağı meslek de şekilleniyor kafasında. Gazeteci olacak ve Mustafa Kemal Paşa’yla söyleşi yapacak.
Kitap, Elif’in gözünden adım adım nasıl zafere ulaşıldığını, Sakarya Meydan Savaşı’nı, Dumlupınar ve 30 Ağustos zaferlerini, devrimleri anlatırken Mustafa Kemal’in olağanüstü askeri dehasını da ortaya koyuyor.
Kitabın en önemli iletilerinden biri de cinsiyet eşitliği, kız çocuklarının ve kadınların özgürleşmesi. Kitabın kahramanı Elif’in bu yoldaki kararlığını okurken büyük devrimci Mustafa Kemal Atatürk’ü saygıyla ve sevgiyle anıyoruz.
Yazar Nalan Yılmaz, kitabında 1921’den başlayarak 1923 yılına kadar olan iki yıllık süreci çok başarılı bir kurguyla anlatmış. Bilgilerini yenilemek, unuttuklarını anımsamak isteyen yetişkinler için de severek okuyacağı bir kitap Cumhuriyetin Kıvılcımları. Nalan Yılmaz’ı yürekten kutluyorum. Nicelerine…
.